GENEL HATLARIYLA FİNANSAL YENİDEN YAPILANDIRMA

Finansal Yeniden Yapılandırma Çerçeve Anlaşmasını hazırlaması ve banka ve finansal kuruluşlar ile imzalayarak BDDK’nın onayına sunması gerekmektedir

5411 sayılı Bankacılık Kanunun 93’üncü maddesine istinaden BDDK tarafından Finansal Sektöre Olan Borçların Yeniden Yapılandırılması Hakkında Yönetmelik 15.08.2018 tarihinde yayımlanmıştır. Yönetmeliğe göre, Bankalar Birliği’nin, Finansal Yeniden Yapılandırma Çerçeve Anlaşmasını hazırlaması ve banka ve finansal kuruluşlar ile imzalayarak BDDK’nın onayına sunması gerekmektedir. Çerçeve anlaşması Bankalar Birliğince hazırlanmış ve toplam kredilerdeki payı %90 olan bankalar ile 11 Eylül 2018 tarihinde imzalanmıştır. Diğer bankalarla da imzalanması beklenmektedir. Çerçeve anlaşması finansal kesime borcu olan borçlulara geniş kapsamlı hak ve yükümlülükler getirmektedir.

Anahtar Kelimeler: Finansal Yeniden Yapılandırma, Alacaklı Kuruluşlar, Alacaklı Kuruluşlar Konsorsiyumu

I. GİRİŞ

Son bir yıldır ve bilhassa temmuz ayından günümüze döviz kurlarındaki yukarı yönlü hareketlilik borçlu firmaların kur riskinin yanı sıra maliyetleri de olumsuz yönde etkileyerek piyasaları negatif yönde etkilemektedir. Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) kur ve piyasa şartlarındaki olumsuz seyrin finans kesimine borcu olan firmalara olan etkisini azaltmak ve borçlarının ödenebilirliğini sağlamak amacıyla 15.08.2018 tarihinde Finansal Sektöre Olan Borçların Yeniden Yapılandırılması Hakkında Yönetmeliği yayımlamıştır.

Yönetmeliğe göre, Bankalar Birliği’ nin, Finansal Yeniden Yapılandırma Çerçeve Anlaşmasını hazırlaması ve banka ve finansal kuruluşlar ile imzalayarak BDDK’nın onayına sunması gerekmektedir. Çerçeve anlaşması Bankalar Birliğince hazırlanmış ve toplam kredilerdeki payı %90 olan bankalar ile 11 Eylül 2018 tarihinde imzalanmıştır.

Diğer bankalarla da imzalanması beklenmektedir. Çerçeve anlaşması finansal kesime borcu olan borçlulara geniş kapsamlı hak ve yükümlülükler getirebilecek finansal yeniden yapılandırma sözleşmelerinde uyulacak usul ve ilkeleri belirlemektedir.

II. FİNANSAL YENİDEN YAPILANDIRMA İLE İLGİLİ TEMEL KAVRAMLAR

Finansal Yeniden Yapılandırma (FYY) ile ilgili düzenleme ve gelişmeye başlamadan önce konu ile ilgili temel kavramların ne olduğunun açıklanması yerinde olacaktır.

Finansal Yeniden Yapılandırma Çerçeve Anlaşması: Borçluların yönetmelik kapsamında borçlarını ödemelerinde/ödeyeceğinin tespitinde uyulacak usul ve esaslar ile ilkeleri belirleyen anlaşmadır.

Alacaklı kuruluşlar: 19/10/2005 tarihli ve 5411 sayılı Bankacılık Kanunu’nun 3. Maddesinde geçen bankaları ve 6361 sayılı Finansal Kiralama, Faktoring ve Finansman Şirketleri Kanunu’nun 3. maddesinde geçen şirketlerdir.

Diğer alacaklılar: Alacaklı Kuruluşlar dışında kalan borçludan alacaklı diğer tüm gerçek veya tüzel kişilerdir.

Başvuru Bankası: Çerçeve Anlaşması kapsamında borçlarının yeniden yapılandırılmasını talep eden borçlunun ilk başvuruyu yaptığı Alacaklı Kuruluştur.

Lider Banka (LB): İlgili müzakerelerin yönetilmesi, sonuçlandırılması ve uygulamanın izlenmesi konusunda görev yapan Alacaklı Kuruluştur.

Alacaklı Kuruluşlar Konsorsiyumu (AKK): AKK, Alacaklı Kuruluşlar’dan ve AKK’nın kabulü halinde diğer alacaklılardan oluşan bir konsorsiyumdur.

III. FYY KAPSAMINDA ALINABİLECEK TEDBİRLER

Finansal Sektöre Olan Borçların Yeniden Yapılandırılması Hakkında Yönetmeliğin 4’üncü maddesinde çerçeve anlaşmaları ve sözleşmeleri kapsamında hangi tedbirlerin alınabileceği maddeler halinde sayılmıştır. Buna göre FYY kapsamında aşağıdaki tedbirler alınabilir;

– Söz konusu kredi borçlarının vadelerini uzatmak.

– Borçluların kredilerini yenilemek.

– Borçlulara ilave kredi vermek.

– Anapara, faiz, temerrüt faizi ve kâr payları ile kredi ilişkisinden doğan diğer her türlü alacağı indirmek veya bunlardan vazgeçmek.

– Anapara, faiz veya kâr payı alacaklarını; kısmen veya tamamen iştirake çevirmek, aynî, nakdî ya da tahsil şartına bağlı bir bedel karşılığı devir veya temlik etmek, borçlu ya da üçüncü kişilere ait aynî değerler karşılığında kısmen veya tamamen tasfiye etmek, satmak, bilanço dışına çıkarmak.

– Diğer bankalarla ve alacaklılarla birlikte hareket ederek protokoller yapmak.

Görüldüğü üzere FYY kapsamında kredilerin yenilenmesinden borcun vadesinin uzatılmasına, ilave kredi vermekten anapara ve faizlerden vazgeçmeye kadar çok geniş kapsamlı tedbirlerin alınması mümkündür.

IV. FİNASAL YENİDEN YAPILANDIRMA KAPSAMINDA OLAN BORÇLULAR

Hangi borçluların FYY kapsamında olduğu, Bankalar Birliği ile toplam kredilerdeki payı %90 olan bankalar arasında 11 Eylül 2018 tarihinde imzalanan Finansal Yeniden Yapılandırma Çerçeve Anlaşmasının V. bölümünde açıklanmıştır.

FYY, Başvuru Bankasına başvuru tarihi itibariyle Alacaklı Kuruluşlara olan anapara (nakit+gayrinakit) borç toplamı 100 milyon TL’den büyük olan borçluları kapsamaktadır. Çerçeve anlaşmasında net olarak belirtilmese de borçlunun bir gerçek veya tüzel kişi olabileceği gibi aralarında organik bağ bulunan birden fazla şirket veya grup şirketi de olabileceği kanaatindeyiz. Nitekim Yargıtay grup şirketlerine ilişkin iflas erteleme başvurularını birlikte değerlendirmiştir.

Burada önemli olan husus 100 milyondan fazla olan borcun anapara olması ve bu borcun Alacaklı Kuruluşlara (Banka, finansal kiralama, faktoring şirketleri vs.) olması gerekmektedir.
Örneğin borçlunun 100 milyon A Şirketine, 20 milyon da B bankasına borcu varsa borçlunun alacaklı kuruluşa olan borcu 100 milyonun altında olduğu için yeniden yapılandırmadan faydalanamaz. Yine borçlunun B bankasına 90 milyon anapara 15 milyon da faiz borcu varsa anapara borcu 100 milyonun altında olduğu için yapılandırmadan yararlanamaz.

Borçlunun Alacaklı Kuruluş Tarafından Yasal Takip İşlemlerine Başlanmamış Olması Esastır

Borçlunun borcunun, Kredilerin Sınıflandırılması ve Bunlar İçin Ayrılacak Karşılıklara ilişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik uyarınca kredileri birinci ve ikinci grupta veya donuk alacak olarak sınıflandırılmış olup, haklarında hiçbir Alacaklı Kuruluş tarafından yasal takip işlemlerine başlanmamış olması esastır.

Başvuru tarihi itibariyle yasal takip işlemlerine başlanmış olmakla birlikte, toplam borç/memzuç tutarının azami yüzde 25’lik kısmı bir veya birden fazla Alacaklı Kuruluş’ta bulunan borçlular yapılandırma kapsamına alınabilecektir. Yani birinci ve ikinci grupta veya donuk alacak olarak sınıflandırılmış bir kredi için yasal takibe başlanmışsa yeniden yapılandırmadan faydalanılabilmesi için toplam borcun azami %25’i Alacaklı Kuruluşlara olması gerekmektedir.

Haklarında iflas kararı bulunan borçlular FYY kapsamına alınamaz. Çerçeve anlaşmasında konkordato ilan eden borçluların FYY kapsamında olup olmadığı yönünde herhangi bir açıklama yapılmamıştır. Konkordato hukuki olarak iflas anlamına gelmeyeceği düşünüldüğünde anlaşma metninin mefhumu muhalifinden konkordato ilan eden borçlularında şartları sağlaması durumunda FYY müessesesinden yararlanabileceği düşünülmektedir.

FYY kapsamına alınacak borçluların, mali durumlarının ve bu kapsamda borçlarının yeniden yapılandırılması veya yeni bir itfa planına bağlanması sonucunda borçlarını geri ödeme kabiliyeti kazanacaklarının tespit edilmesi şarttır.

Borçlunun mali durumunun tespiti ve fizibilitesi Alacaklı Kuruluşlar konsorsiyumu kararıyla;

– Banka veya bankalara

– Bağımsız denetim kuruluşlarına

– AKK tarafından uygun görülen kuruluşa yaptırılır.

Yapılan incelemelere bağlı olarak borçlunun bilanço içi ve dışı varlık ve imkanlarının bir arada irdelenmesi sonucunda, ilgili borçlunun öngörülen süre içerisinde borçlarını ödeme kabiliyetini kazanıp kazanmayacağı yönündeki değerlendirmeler sonrasında AKK tarafından olumlu görüşe varılan borçlular için FYYS imzalanabilir.

V. ALACAKLI KURULUŞLAR KONSORSİYUMU (AKK)

AKK, Alacaklı Kuruluşlardan ve AKK’nın kabulü halinde diğer alacaklılardan oluşan bir konsorsiyumdur.

Bankalar, finansal kiralama şirketleri, faktöring şirketleri gibi alacaklı kuruluşlar dışında kalan diğer alacaklıların AKK’ya kabulü mümkündür. Diğer alacaklıların AKK’ya kabul edilebilmeleri için ilgili AKK’nın onayının yanı sıra bu kapsamda yapılandırılacak borçluyla sınırlı olmak üzere Çerçeve Anlaşması’nın bir suretini imzalayarak bu yükümlülükleri kabul etmeleri ve Lider Banka’ya (LB) vermeleri yeterlidir.

AKK’nın diğer alacaklıları FYY’ye kabulü, AKK’ya üye Alacaklı Kuruluşların toplam alacaklarının yüzde 75’ini (yüzde 75 dahil) ve AKK’ya üye Alacaklı Kuruluş sayısının en az yüzde 30’unu temsil eden Alacaklı Kuruluşların aynı yöndeki kararıyla olur.

AKK’ya dahil edilen söz konusu alacaklılar Çerçeve Anlaşması’nı imzalamış olan diğer AKK üyeleri ile aynı hak ve yükümlülüklere sahiptir.

Çerçeve Anlaşmaları kapsamında bir borçluyla yapılan sözleşmenin Alacaklı Kuruluşların alacaklarının üçte ikisini oluşturan çoğunluğu tarafından imzalanması halinde, Çerçeve Anlaşması’nı imzalamış olan Alacaklı Kuruluşların tamamı tarafından alacakların yeniden yapılandırılması zorunludur.

FYY kapsamında borçlu nezdinde yapılabilecek işlemler

Finansal yeniden yapılandırmalar kapsamında AKK’nın uygun görmesi halinde aşağıdaki işlemler yapılabilir veya yapılması borçludan istenebilir.

– Mevcut riskin yeniden ve borçlu bazında belirlenecek koşullarla vadeye bağlanması,

– İlave finansman sağlanması, (işletme sermayesi amaçlı ve/veya gerek duyulduğunda
yarım kalmış yatırımın veya yeni yatırımın finansmanı amacıyla),

– Borçlunun ana faaliyeti ile doğrudan ilgili olmayan faaliyetlerinin tasfiyesi,

– Sermaye artırımı,

– Yönetim değişikliği,

– Halka açılma,

– İştirak ve varlık satışı,

– Ortaklık yapısının değiştirilmesi,

– Şirket hisseleri/hisse senetleri üzerinde AKK’ya dahil alacaklılar lehine rehin ve/veya intifa hakkı tesis edilmesi,

– Gerekli görülmesi halinde başvuruyu yapan borçlunun ortak ve birinci derece akrabalarının mal varlıklarının teminat olarak garameten AKK üyelerine verilmesi,

Hususları dahil, burada sayılmayan ancak ilgili borçlunun ekonomiye kazandırılmasını teminen gerekli görülen değişiklikler (tek başına veya bir kısmı ya da tamamı bir arada olmak üzere) yapılabilir ya da yapılması ilgili borçludan talep edilebilir.

Görüldüğü üzere borçlunun borcunu yapılandırılmasının karşılığında AKK’ya cok önemli yetkiler verilmektedir.

Anapara alacağının tamamından veya bir kısmından vazgeçmenin veya iştirak etmenin veya ayni tahsilatın gerekli görülmesi halinde AKK’ya dahil Alacaklı Kuruluşlar’ın kendi toplam alacaklarının yüzde 100’ü ile bir karar alınması gerekir. Bu yönde bir karar verilmesi halinde ayrıca bir karar alınmadığı takdirde yapılan işlemden dolayı vazgeçilen alacağın Alacaklı Kuruluşlar arasındaki paylaşımı garameten yapılacaktır.

AKK tarafından FYYS’de borçların tespitine esas teşkil edecek bir tarih belirlenerek bu tarih itibariyle borç tutarları tespit edilir. Borç tespiti AKK tarafından farklı bir tarih benimsenmediği takdirde, başvuru tarihi itibarı ile yapılır.

AKK başvuru tarihinden itibaren en fazla 90 gün içinde yeniden yapılandırma kararını oluşturamadığı takdirde süreç sona erer. Bu süre uzatılabilir. Sözleşme’nin imzalanması dahil toplam süre 150 günü geçmeyecektir.

VI. UYGULAMA SÜRECİ

Finansal Yapılandırmada Aşağıdaki Adımlar İzlenir

1. Yapılandırmadan yaralanma şartlarını sağlayan borçlu en yüksek alacaklı üç kuruluştan birine Çerçeve Anlaşması ekinde yer alan formata uygun Başvuru ve Taahhüt Mektubu ile başvurur.

2. Kendisine başvurulan Alacaklı Kuruluş en geç üç iş günü içinde olmak üzere ilgili borçlunun beyanı doğrultusunda borçlu bulunduğu ve Çerçeve Anlaşması’nın tarafları arasında bulunan Alacaklı Kuruluşlar’a bilgi vererek bu Anlaşma’da belirlenen yönteme uygun olarak yapılacak hesaplamaya göre alacaklarının ve varsa teminatlarının bildirilmesini talep eder.

3. Alacaklı Kuruluşlar, kendilerine yapılan bildirimi izleyen en geç üç iş günü içinde bu geri bildirimi Başvuru Bankası’na yaparlar.

4. Kendisine başvurulan Alacaklı Kuruluş iletilen alacak tutarlarından oluşan dökümü üç iş günü içinde Alacaklı Kuruluşlar’la paylaşır. Başvuruyu takiben onuncu iş gününde, Başvuru Bankası’na iletilen alacak tutarlarından oluşan döküm esas alınarak AKK tarafından LB seçimi yapılır.

5. Borçlu ile AKK üyeleri ve Anlaşma koşulları doğrultusunda olmak üzere varsa AKK üyelerinin uygun göreceği diğer alacaklılar arasında çerçeve anlaşmasında belirtilen şartlara uygun olarak FYYS imzalanır.

FYYS’nin imzalanmasını müteakip, borçlu FYYS’den kaynaklanan edimlerini yerine getirdiği sürece, borçlu hakkında icra takibi yapılamaz. Zamanaşımı ve hak düşürücü süreler edeniyle hak kaybına yol açacak durumlar hariç olmak üzere, mevcut takiplere devam edilemez. Yeni takipler açılamaz ve diğer yasal yollara başvurulamaz.

VII. SONUÇ

Döviz kurlarında yaşanan hareketlilik ile birlikte ithal girdi maliyetleri ve döviz kredileri önemli bir boyutta artış göstermiştir. Maliyetlerdeki artış doğal olarak fiyatlara yansımış ve ekonomi üzerinde stagflasyonist bir baskı oluşturmuştur. Piyasalardaki durgunluk borçluların artış gösteren borç yükünü kaldıramamaları yönünde etki yaratmıştır. Bu zor koşullar altında özellikle finansal kesime olan borçların yapılandırılması işletmelerin faaliyetlerini sürdürmelerine katkı sağlayacaktır. Böylece olası bir batma durumunun çarpan etkisiyle ekonomiye olabilecek olumsuz etkilerinin önüne geçilebilecektir.

FYY, borçlulara çok önemli avantajlar sağlamasının yanında borçlulara önemli sorumluluklar ve alacaklılara da çok önemli yetkiler sunmaktadır. Borcun anapara faizleri indirilebileceği gibi bunlardan vazgeçilmesi dahi mümkündür. FYYS imzalanabilmesi için borçlunun borcunu ödeyebilecek kapasiteye kavuşabileceğinin ortaya konulması gerekmektedir. Bankaların, borcunu ödeyebilecek duruma gelecek işletmelerin anapara ve faizinden vazgeçmesi pratikte pek mümkün görünmemektedir. Çerçeve anlaşması borçlulara ve alacaklılara çok geniş bir yelpaze sunmuştur. Bu nedenle borçlarını yapılandıracak borçluların kendilerine en uygun şartlarda yapılandırma yapabilmeleri için finansal yeniden yapılandırma sözleşmesi imzalanırken alanında uzman kişilerden teknik destek almaları yerinde olacaktır.

Finansal Yeniden Yapılandırma ve Çerçeve Anlaşması konusunda MHY Danışmanlık işletmelere her türlü teknik, mali ve hukuki çözümler üretmek noktasında profesyonel bir kadroya sahiptir. Randevu alarak aklınıza takılan her türlü konuda sorular sorabilirsiniz. 

KAYNAKÇA

– 5411 Sayılı Bankacılık Kanunu
– Finansal Sektöre Olan Borçların Yeniden Yapılandırılması Hakkında Yönetmelik
– Finansal Yeniden Yapılandırma Çerçeve Anlaşması